Naarmate technologie steeds geavanceerder wordt en we met z’n allen steeds meer tijd online spenderen, komt onze online privacy ook steevast onder aanval – al dan niet met onze eigen goedkeuring.
Het lijkt soms wel dat social media alles over je weten, en de laatste jaren is ook de reclame die je online te zien krijgt soms verdacht specifiek op jou gericht.
Het ene moment ben je in gesprek met iemand over een nieuw gadget of een bepaald type auto, het volgende moment krijg je er gepersonaliseerde reclame van op je smartphone, zónder er ook maar iets over te hebben opgezocht op het internet.
Hoe komt dit? Hebben adverteerders dan toegang tot de microfoon van je smartphone, zonder jouw toestemming? Zo lijkt het alvast wel.
Word je afgeluisterd door adverteerders via je smartphone?
Had je laatst een discussie met je moeder over de legalisering van online casino’s in Nederland, en krijg je nu plots ontelbaar veel gokreclames, terwijl je nog nooit in je leven een cent hebt verwed?
Misschien weet je niet eens hoe online gokkasten eruitzien, laatst staan wat een “no deposit bonus” is, en toch heeft dat ene gesprek er schijnbaar tot geleid dat je nu gebombardeerd wordt met casinoreclames.
Dergelijke taferelen komen steeds vaker voor, en leiden natuurlijk onvermijdelijk tot de conclusie dat men je bespioneert, want hoe kunnen ze anders weten waarover je een gesprek had?
We kunnen je meteen (tamelijk) geruststellen: adverteerders en social media luisteren je (waarschijnlijk) niet af via je smartphone.
Ze kunnen je dergelijke griezelig gepersonaliseerde en goed getimede-advertenties sturen door een combinatie van twee factoren: “lookalike audiences” en je eigen vrijgevigheid met je data.
Wat is een “lookalike audience”?
Een “lookalike audience” is een bepaalde doelgroep die zeer sterk op een andere lijkt op het vlak van tal van factoren, zoals interesses, leeftijd, werk, hobby’s, noem maar op.
Jij behoort tot tal van doelgroepen, en je wordt door social media en adverteerders hier automatisch in gesorteerd op basis van de data die jij hen verschaft of die ze onrechtstreeks kunnen opgraven.
Adverteerders kunnen heel nauwkeurig bepalen wat andere mensen in jouw doelgroep willen en in welke producten ze interesse tonen, en hierdoor is het waarschijnlijk dat jij dit ook wil en dat je hier ook interesse in zal hebben.
Bijvoorbeeld: Een bepaald merk of bedrijf beschikt over social media zoals Facebook. Heel wat mensen volgen die pagina, en hierdoor heeft het bedrijf toegang tot de gegevens en kenmerken van hun volgers.
Op basis van deze gegevens kan het bedrijf een bepaald profiel opstellen. Mensen die interesse tonen in hun producten vallen meestal binnen een bepaalde doelgroep, en die doelgroep kan gekenmerkt worden door demografische, sociale, financiële en andere factoren, bijvoorbeeld A, B en C.
Hierdoor is het in feite zeer eenvoudig om een “lookalike audience” op te stellen: social mediagebruikers die ook aan factoren A, B en C voldoen, maar die misschien nog nooit van het merk/bedrijf hebben gehoord.
De kans is wel groot dat dit “lookalike audience” er interesse in zou hebben, want ze vertonen immers vergelijkbare kenmerken met een doelgroep die de diensten of producten van het bedrijf reeds leuk vinden.
En dan stuurt het bedrijf gewoon gerichte advertenties naar alle mensen in het “lookalike audience”, want de kans is groot dat ze ook interesse zullen tonen in de producten en diensten, wegens de gedeelde kenmerken met de doelgroep.
Door jouw link met andere mensen kom je in allerlei “lookalike audiences” terecht, en als iemand in die doelgroepen interesse heeft in een bepaald product, bestaat de kans dat jij dat ook zou hebben – en dus krijg je er reclame over.
Gericht, efficiënt, en met een hoge kans op conversie van “onbekende persoon” tot trouwe klant.
Simpel, toch?
Maar hoe zit het nu met de timing?
De timing van advertenties kan soms erg verdacht zijn, dat klopt.
Maar ook hier is een goede verklaring voor: jij verschaft een bedrijf met de informatie die ze nodig hebben om jou een tijdige en gepersonaliseerde advertentie te tonen.
Stel nu dat je samenzit met een familielid of vriend(in), en jullie praten over, pakweg, een nieuw smartphoneaccessoire dat die persoon net heeft gekocht.
Een tijdje later krijg je een advertentie te zien voor dat accessoire, terwijl je buiten dat gesprek er geen interesse in hebt getoond.
Dit kan komen door het feit dat social media en/of bedrijven weten dat jouw vriend(in) of familielid dat product heeft gekocht. En als jullie dan vrienden zijn op dat social medianetwerk, dan vallen jullie automatisch in dezelfde doelgroep, en word jij een doelwit voor reclame voor dat product.
Het is ook mogelijk dat jullie op dezelfde internetverbinding zaten terwijl jullie over dat product aan het praten waren, of zelfs jullie locatie aan het delen waren via het internet. Facebook weet dan dat jullie samen waren en een gesprek voerden, maar natuurlijk niet over wat – hoewel er natuurlijk wel veronderstellingen kunnen worden gemaakt, gebaseerd op jullie recente online activiteit.
In elk geval, jullie worden aan elkaar gelinkt, en jij zal dan advertenties ontvangen voor producten waar je kennis recent interesse in toonde of zelfs heeft gekocht.
Toeval?
Dit kan ook worden verklaard door puur toeval.
Je krijgt op wekelijkse of dagelijkse basis wellicht honderden advertenties te zien over andere producten waar je niets over hebt opgezocht (maar die wel populair zijn in je doelgroep), en die je gewoon negeert.
Maar als je dan eens toevallig over product X praat met een kennis, en je ziet kort daarna een advertentie over product X, denk je natuurlijk dat er meer aan de hand is.
Maar dat is niet het geval. Het kan gewoon toeval zijn.
Dit fenomeen is vergelijkbaar met dromen: elke nacht droom je over heel wat zaken, waar je de dag erna niet meer aan denkt.
Maar als je dan eens over een bepaalde persoon droomt, en de dag erna hoor je nieuws over die persoon, kan het lijken alsof je een voorgevoel of iets dergelijks had … terwijl het gewoon puur toeval was.
Hetzelfde is vaak het geval met dergelijke advertenties.
Dus … word je afgeluisterd?
Neen, de kans dat je echt afgeluisterd wordt door adverteerders en social media is klein, maar niet onbestaand.
Facebook heeft bijvoorbeeld al lang en meermaals ontkend dat ze gebruikers op die manier bespioneren, maar natuurlijk zouden ze dit nooit toegeven.
En… het is helemaal niet nodig om gebruikers af te luisteren, want de meeste mensen geven vrijwillig alle benodigde gegevens weg via hun online gedrag.
Kortom, gerichte advertenties zijn een combinatie van “lookalike audiences” en de informatie die jij online openbaart.
